ผ่าตัดผ่านกล้องทางสูตินรีเวช “ แผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวเร็ว ”

การผ่าตัดผ่านกล้องทางสูตินรีเวช  เป็นการผ่าตัดชนิดหนึ่งและเป็นที่นิยมมากในปัจจุบัน เนื่องจากมีข้อดีกว่าการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้อง ในแง่ของอาการปวดแผลผ่าตัดที่น้อยกว่า ใช้เวลาในการพักฟื้นสั้น สามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้เร็วขึ้น และอาจทำการรักษาในแบบผู้ป่วยนอกได้ในบางกรณี   แบ่งเป็น 2 ประเภท

• การผ่าตัดส่องกล้อง (Laparoscopy) โดยแพทย์จะใช้กล้องส่องผ่านรูเปิดขนาดเล็กทางหน้าท้องประมาณ    3 รู ขนาด 0.6 – 0.8 ซม. เพื่อสอดเครื่องมือและกล้องเข้าไปทำการผ่าตัด กล้องจะมีกำลังขยาย ทำให้มองเห็นได้ชัดระดับ 3D4K การผ่าตัดจึงแม่นยำและเจ็บแผลน้อย ทำให้คนไข้สามารถฟื้นตัวได้เร็ว
• การผ่าตัดส่องกล้องแบบไร้แผล (NOTES)  แพทย์จะผ่าตัดโดยการเข้าทางรูเปิดตามธรรมชาติของร่างกาย เช่น  ช่องคลอด เทคนิคการผ่าตัดแบบนี้ เป็นการผ่าตัดที่ไม่มีการเปิดหน้าท้อง จึงเจ็บหลังการผ่าตัดน้อยลง  เนื่องจากไม่ต้องเจ็บแผลหน้าท้องเหมือนแต่ก่อน  หลังผ่าตัดใช้เวลาพักฟื้นน้อยลง แค่วันรุ่งขึ้นหลังผ่าตัด ก็ลุกขึ้นเดินได้ตามปกติแล้ว

ประโยชน์ของการผ่าตัดผ่านกล้อง โดยปกติแล้วการผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวชสามารถทำได้ทั้งเพื่อการวินิจฉัยและเพื่อการรักษา

1. ในด้านการวินิจฉัย มีหลายโรคที่การผ่าตัดผ่านกล้องช่วยการวินิจฉัยได้ดีและแม่นยำก่อนทำการผ่าตัด เพื่อป้องกันการผิดพลาด เช่น โรคที่ทำให้ปวดท้อง โรคที่ทำให้เลือดออกผิดปกติจากมดลูก โรคที่ทำให้มีบุตรยาก เช่น มีก้อนเนื้องอกในโพรงมดลูก การมีพังผืดในอุ้งเชิงกราน มีการอักเสบ หรือเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ในอุ้งเชิงกราน หรือตั้งครรภ์นอกมดลูก ที่ทำให้มีอาการปวดท้องน้อย นอกจากนี้ยังช่วยประเมินก่อนการรักษาจริงว่าควรจะใช้วิธีการรักษาวิธีใดจะเหมาะสมที่สุด
2. ในด้านการผ่าตัดรักษา เราสามารถใช้เครื่องมือและเทคนิคมาประกอบการผ่าตัดหลายๆ อย่างที่ทันสมัย (แต่เดิมต้องใช้วิธีผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้อง) เช่น การเลาะพังผืด การตัดถุง Cyst หรือเนื้องอกรังไข่ เนื้องอกมดลูก เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ การแก้ไขประจำเดือนมามาก รวมถึงการผ่าตัดมดลูกโดยไม่ต้องเปิดหน้าท้อง และการแก้หมันเพื่อให้มีบุตรได้

โรคทางนรีเวชที่สามารถใช้วิธีผ่าตัดผ่านกล้อง

• ถุงน้ำในรังไข่ หรือเนื้องอกบางชนิดในรังไข่
• เนื้องอกมดลูก
• เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
• ปวดท้องน้อยเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ
• ภาวะมีบุตรยาก
• มีพังผืดในอุ้งเชิงกราน
• โรคมะเร็งทางนรีเวช เช่น มะเร็งรังไข่, มะเร็งโพรงมดลูก, มะเร็งปากมดลูก

การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดส่องกล้อง (Laparoscopy) หรือการผ่าตัด ส่องกล้องไร้แผล (NOTES) ทำได้ดังนี้

1. .หลังผ่าตัดเนื้องอกมดลูกหรือซีสต์ หรืออื่นๆ ที่ไม่จำเป็นต้องตัดมดลูกออก ประมาณ 1-2 สัปดาห์ สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ แต่ถ้าเป็นการผ่าตัดมดลูกออก สามารถทำกิจวัตรประจำวันและงานบ้านเบาๆ ได้ ไม่ควรยกของหนักประมาณ 6 สัปดาห์
2. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ถูกสุขอนามัย ดื่มน้ำให้เพียงพอสำหรับประเภทอาหาร ทางการแพทย์ไม่มีการห้ามใด ๆ เพียงระวังอาหารที่ไม่สุกสะอาดเท่านั้น
3. รับประทานยาตามที่แพทย์สั่ง ไม่ควรซื้อยาอื่นๆมากินเอง (โดยเฉพาะช่วงพักฟื้น ควรปรึกษาแพทย์ก่อนซื้อยามากิน ยาวิตามินเสริมที่แพทย์ไม่ได้สั่ง ควรเว้นไปก่อนในช่วงนี้)
4. ทำความสะอาดร่างกายตามปกติ
5. มาตรวจตามวันนัดที่ได้ใบนัดจากโรงพยาบาล เพื่อเปิดแผลหรือฟังผลชิ้นเนื้อ

เมื่อเทียบกับการผ่าตัดแบบเปิดหน้าแล้วผู้ป่วยอาจต้องนอนพักฟื้น 2-4 สัปดาห์ ลุกเดินไปไหนก็ลำบากกลับไปใช้ชีวิตปกติได้ช้าลงและอาจมีแผลเป็นทิ้งไว้ได้ การผ่าตัดแบบส่องกล้องทั้ง 2 วิธีนี้จึงทางเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่จำเป็นต้องได้รับการผ่าตัด  แนะนำปรึกษากับแพทย์เฉพาะทางด้านสูตินรีเวช

ให้ความรู้โดย : นายแพทย์ กษิติ เที่ยงธรรม (แพทย์เฉพาะทาง สูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา อนุสาขา มะเร็งวิทยานรีเวช)